"Oxford Sözlüğü 2016’da “post-truth, gerçek ötesi” ifadesini yılın kelimesi olarak belirlemişti. Bu yıl da Oxford Sözlüğü, yılın kelimesini “rage-bait, öfke yemi” olarak belirlemiş. Bu ifade, özellikle sosyal medyada izleyenin öfkesini kabartmak için hazırlanmış, genellikle doğru olamayan, abartılı veya “cımbızlanmış” mesajlar için kullanılıyor. Günümüzde yapay zeka ile yalan mesaj üretmenin çok kolaylaştığına, bizim gibi kamplara ayrılmış toplumlarda bunun büyük bir tehlike olduğuna dikkat çekmek isterim" değerli kardeşim Kaya Yazgan'ın paylaşımı.
Bu paylaşımdaki analiz sözcüğün anlamını tam olarak aktarıyor. Ben çeviriyi sokak diline uygun olarak yapmak istiyorum bu dil benim zamanımın sokak dili sözcük " FİŞTEKLEMEK". Kışkırtmak, tahrik etmek anlamında kullanırdık. Doğru olmayan, abartılı kızdırma cümleleri kurardık bir kızın ağabeyini " bacına şu oğlan asılıyor diye fıştekler sonra kenara çekilip çıkan kavgayı seyrederdik.Pek hoş olmasa da çocukluk işte birine kızdığımız zaman onu kötü duruma düşürmenin bir yoludur bu.
Türkiye insanları yıllardır fiştekleniyor. Yazgan dostumun dediği gibi yapay zekayla üretilen video mesajları ile toplumun öfkesini daha çok kabartıyor. Öyle ki neye inanacağımızı şaşırmış hale geliyoruz.
Oxford Sözlüğü durup dururken " rage bait- öfke yemi " sözcüğünü yılın sözcüğü diye seçmiş olamaz. Dünya yalan yanlış haberlere inanır ve birbirine düşer hale boşuna gelmedi.
Biz sıradan insanlar yemlenerek öfkeleniyoruz. Artık kendimize ait olmayan düşüncelerin tamamen tutsağı haline geldik. Güçlü bir bahane bulup güçsüzü ezerken bir ordu büyüklüğünde trol devreye girip sosyal medyada öfke yemlerini serpiştirmeye başlıyorlar. Nedendir bilmem bazen bu yemi yuttuğum oluyor ve öfkem tavan yapıyor ki kendimi akıllı sayarım
Çok iyi bilirim ki bilginin kaynağı akıl ve deneydir galiba Kant böyle ifade etmiş, buna rağmen " öfke yemleri" bunları kullanmayı engelliyor.
Fransızlar " şarap gelince akıl gider" derlermiş galiba dünya toplumu da " öfke yemini" yutunca akıldan muaf oluyorlar.
Yapay zeka yokken bile öfke yemleri atılirdı. Yalan haberlerle 6,7 Eylül olayları, Kahraman Maraş, Çorum olayları, Madımak oteli yangını hepsi öfke yeminin atılmasiyla toplumun bir kesiminin diğer kesimine düşman hale gelmesine sebep olmuştur.
Her gün fişteklenir haldeyiz. Sebebini tam olarak çözemediğimiz durumlarla fişteklenmemiz kolay oluyor.
Dr. Oğuzkan Bölükbaşı
