COVID-19 salgını döneminde, ekonomiden sağlık hizmetlerine, eğitimden ruh sağlığına kadar her şey üzerindeki karmaşık etkisinin daha kapsamlı bir resmini görmeye başlıyoruz. Sosyal medya’nın, koronavirüs salgını sırasında bir araç haline gelmiş olmasının bir sonucu olarak çocuklar, ebeveynler, bakıcılar, eğitimciler ve politikacılar için merkezi bir konu olmuştur.

Amerika Birleşik Devletlerinde yapılan bir araştırmada; 8-18 yaş arası çocukların ekranlarda geçirdiği sürenin bugün pandemi’den önce olduğundan çok daha fazla olduğunu ortaya koymuştur. 2019 ve 2021 arasında, her gün kullanılan toplam ekran medyası miktarı 4 saat 44 dakika’ dan 5 saat 33 dakika ’ya, gençler arasında 7 saat 22 dakika’dan 8 saat  39 dakika’ya  çıktığı tespit edilmiş. Bu, pandemi’ den sonraki iki yılda %17'lik bir artış ve bu, okulda öğrenme veya ödev yapma sırasındaki ekran süresi hariç her gün kullanılan toplam ekran medyasında ki artışı ortaya koymuştur. Uzmanlar;  artışlar büyük ihtimalle ailelerin pandemi boyunca okul, çocuk bakımı ve sosyal etkileşim konusunda katlandıkları zorlukların bir yansımasıdır, diyor. Ekran süresini takip eden bazı kişiler için özellikle endişe verici olan, Instagram, Snapchat ve Facebook gibi platformlarda 8 ila 12 yaş arasındaki çocuklar arasında sosyal medya kullanımındaki artıştır.

Araştırma sonuçları, 10 genç ve ergenden 6'sından fazlasının her gün çevrimiçi videolar izlediği ve "çok" keyif aldıklarını söylüyor, bu da orta ve yüksek gelirli hanelerdeki çocuklar arasında en çok keyif alınan aktivite. Çocuklar videoları nerede izleyecek? Sosyal medya ve çevrimiçi videoların düzenli kullanıcıları olan 13 ila 18 yaşındakilerin %79'u arasında, %83'ü YouTube'u kullanmış ve %68'i TikTok'u kullanmıştır. 8-18 yaş aralığındaki çocukların neredeyse üçte biri (%32) YouTube’nun "olmadan yaşamak istemeyecekleri" tek site olduğunu söylüyor.

Çocukların medyayı nasıl kullandıklarını ve nelerden hoşlandıklarını anlamak ebeveynler ve eğitimciler ve medyayı yaratan ve dağıtan sektörler için önemlidir. Çocukların tercihlerini ve ne izlediklerini, oynadıklarını ve neyle ilgilendiklerini anlamak, ailelerin ve politikacıların sağlıklı sınırlar oluşturmasına, çocuklar, gençler ve ergenler de dâhil olmak üzere tüm çocuklar için güvenli ve olumlu çevrimiçi deneyimler yaratmasına yardımcı olur. Burada çocukların sadece ekran başında kaydedilen zamanı değil, aynı zamanda çocukların maruz kaldığı içerikleri de yakalamayı ve mobil cihaz kullanımı ile siber zorbalık, nefret söylemi ve diyet/vücut imajı içeriği gibi doğrudan zihinsel sağlıklarıyla bağlantılı deneyimler arasındaki ilişkileri’de incelenmelidir.

Cyberwise'ın kurucusu ve "Dijital Bir Dünyada İnsan Yetiştirmek" kitabının yazarı Diana Graber, "çocukların çok küçük yaşta sosyal medyayı kullanması beni ağlatıyor" diyor ve ekliyor. "Bu sosyal medya uygulamaları çocuklar için tasarlanmamış."

Uzmanlar neden endişeli?

Çocukların ekran başında bu kadar çok zaman geçirdiklerinde ne yapmadıklarını düşünmek önemlidir. "Uyku, aile zamanı, okuma, ev işleri gibi çocuklar için olumlu olan diğer aktivitelerin yerini alıp almadığı konusunda endişeler vardır. 13 yaşın altındaki çocukların sosyal medyayı kullanması endişe vericidir. Endişe, Sosyal medya platformları genellikle çocuk ve gençlerin görmeye hazır olmadığı grafik ve korkutucu içeriklerle dolu olması. Günün herhangi bir saatinde TikTok'a girin Ukrayna savaşının canlı görüntüleri uygulamada her yerde. Çocukların kendine zarar verme görüntüleri veya düzensiz beslenmeyi teşvik eden paylaşımlarla karşılaşabileceğini eklemek gerekir. Ayrıca; bir diğer endişenin de sosyal medya platformlarında yanlış bilginin yaygın olması, "Küçük bir çocuk neyin gerçek, neyin sahte olduğunu bilemez.

Belki de en önemlisi, ebeveynler çocuklarıyla ekranlar ve sosyal medya hakkında düzenli olarak konuşmalıdır. Ebeveynlerin mahremiyetin önemini ve çocukların paylaştıklarının kendilerine ve itibarlarına yansıyacağını açıklamaları gerektiğini çocukların insanların "çok iyi vakit geçirdiklerinde veya saçları çok iyi olduğunda paylaşım yaptıklarını ve bunun sürekli yaşadıkları gerçekliği yansıtmadığını" anlamaları için sosyal medyanın performatif doğasını tartışmak da faydalı olacaktır.

Cumhurbaşkanımız, 'Dijital mecraların kontrolsüz pek çok tehditle dolu ikliminde evlatlarımızı yalnız bırakamayız. Yeni tedbirleri devreye alacağız,' çocuklarda ekran bağımlılığının gündemlerinde olduğunu belirtip "Sosyal medyaya yaş sınırı gelebilir," dedi.

Yukarıda belirtilen tüm endişeler konusunda alınacak kararlar toplumumuzun tüm kesimleri tarafından desteklenmeli ve ebeveynler tarafından uygulanmalı ve takip edilmelidir.

Sosyal Medya Kullanımı yaş sınırlamasına bazı örnekler.

Avustralya, 16 yaş altı çocukların sosyal medya platformlarında hesap oluşturmasını engelleyen bir yasa çıkardı. Gençleri çevrimiçi ortamda korumak için "dünya lideri" bir hamle olarak adlandırdığı yasa tasarısı, ülkenin her iki büyük partisinin de desteğiyle Senato'da onaylandı.  İletişim bakanı Michelle Rowland, "Bu, gençleri korumakla ilgili. Onları cezalandırmak veya izole etmek değil" dedi. Yasa Avustralyalılar arasında geniş bir desteğe sahip oldu.

Yasa, sosyal medya platformlarının kullanıcıların yaşını doğrulamak ve 16 yaşından küçüklerin hesap açmasını yasakladı. Yasağın, hangi platformları kapsayacağı belirtilmese de TikTok, Facebook, Snapchat, Reddit, Instagram ve X'i yasak kapsamına alması muhtemel siteler olarak sıralandı.

Çocukların kullandığı birçok sosyal medya sitesi, oyun ve diğer çevrimiçi hizmetlerin, küçükler için koruma sağlamasını zorunlu kılan yasa tasarısı Kaliforniya Valisi Gavin Newsom’un imzalamasının ardından Teknoloji sektörünün muhalefetine rağmen, Eyalet Meclisi yasa tasarısını oybirliğiyle onayladı. Bu, gençler tarafından kullanılması muhtemel çevrimiçi hizmetlerin 18 yaş altı kullanıcılar için kapsamlı güvenlik önlemleri almasını gerektiren ülkedeki ilk eyalet yasası oldu.

Yeni yasa çocukların refahını, verilerini ve mahremiyetini korumayı amaçlayan çığır açıcı bir yasa olarak duyurularak, yasanın çevrimiçi hizmetlerin çocukları profillemesini, çocukları kişisel bilgi vermeye zorlamasını veya kesin konumlarını izlemesini özel olarak yasakladığı açıklanmıştır.

Florida’da kabul edilen yeni kurallar, Sosyal ağların 16 yaşın altındaki gençlerin hesap oluşturmasını engellemesini ve reşit olmayan kullanıcılara ait hesapların sonlandırılmasını gerektirecek. Gençleri Sosyal Medyadan Uzak Tutmak İçin Kapsamlı Yasa Tasarısını Kabul Ettiği yeni kurallar arasında sosyal ağların hem 16 yaşından küçük kişilerin hesaplara kaydolmasını engellemesini hem de bir platformun reşit olmayan kullanıcılara ait olduğunu bildiği veya inandığı hesapları sonlandırmasını gerektirecek.

Louisiana, çocukların çevrim içi hesapları için Ebeveyn izni gerektirecek yasa tasarısını kabul etti. Louisiana tedbiri, sosyal ağlar, çok oyunculu oyunlar ve video paylaşım uygulamaları dâhil olmak üzere çevrimiçi hizmetlerin 18 yaşından küçük kişilerin ebeveyn izni olmadan hesaplara kaydolmasına izin vermesini yasaklayacaktır.

Sosyal Medya, çocuklar ve gençler için net bir olumsuzluktur. TBMM’nde çıkarılacak yasaların ebeveyn denetimleriyle faydalı etkileri olacaktır.