Kırıkkale’nin Sulakyurt ilçesine bağlı Yeşilyazı köyünde yer alan Şeyh Şami Camii, bitişiğindeki türbe ve haziresiyle birlikte yüzyıllardır ayakta duran önemli bir inanç ve kültür mirası olarak dikkat çekiyor. Asırlara meydan okuyan bu yapı topluluğu, bölgenin tarihsel kimliğini günümüze taşıyan nadide eserler arasında gösteriliyor.
15. yüzyıla uzanan geçmişiyle Şeyh Şami Camii’nin, Şeyh Şami ve oğlu Şeyh Carullah tarafından inşa ettirildiği biliniyor. 1435 yılında Şeyh Mehmed Bahaeddin’in öncülüğünde yaptırılan cami, geçen uzun yıllara rağmen özgün mimari dokusunu büyük ölçüde korumayı başarmış durumda. Caminin hemen batı cephesine bitişik olarak yer alan türbe ise, Şeyh Mehmed Bahaeddin’in kabriyle birlikte ziyaretçilerin manevi uğrak noktalarından biri olmayı sürdürüyor.
Tarihi kaynaklarda da adına sıkça rastlanan bu yapılar, Osmanlı döneminin önemli seyyahlarından Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde de yer buluyor. Evliya Çelebi’nin, Şeyh Şami Hazretleri’nden saygı ve hayranlıkla söz etmesi, caminin yalnızca mimari değil, manevi anlamda da güçlü bir etkiye sahip olduğunu ortaya koyuyor.
Mimari özellikleriyle de öne çıkan cami, kare planlı yapısı ve kesme taşlarla örülmüş sağlam duvarlarıyla Selçuklu ve erken Osmanlı mimarisinin izlerini taşıyor. Doğu cephesindeki giriş kapısında bulunan Osmanlıca kitabe, yapının tarihsel ve dini kimliğine ışık tutuyor. Güneydoğu köşede konumlanan tek şerefeli minare ise, orijinal yapısını koruyarak günümüze ulaşan nadir örnekler arasında yer alıyor.
Caminin iç bölümünden geçilerek ulaşılan türbe, kareye yakın planı ve tek kubbesiyle sade ancak etkileyici bir mimariye sahip. Türbe içerisinde Nakşibendi tarikatına mensup Şeyh Carullah Hazretleri’ne ait büyük bir sanduka ile aile bireylerine ait mezarlar bulunuyor. Ayrıca cami girişinin sağ tarafında, Carullah Hazretleri’nin hizmetkârına ait olduğu rivayet edilen ahşap bir sanduka da yer alıyor.
Cami avlusunda bulunan hazire ise, Osmanlı döneminden günümüze ulaşan mezar taşlarıyla küçük bir açık hava tarih alanı niteliği taşıyor. Zamanla bazı mezar taşları zarar görmüş olsa da, geçmişin izleri hâlâ okunabilir durumda.
Günümüzde hem Yeşilyazı köyü sakinleri hem de çevre illerden gelen ziyaretçiler tarafından ilgiyle ziyaret edilen Şeyh Şami Camii ve külliyesi, Kırıkkale’nin manevi ve kültürel mirası içinde özel bir yere sahip. Uzmanlar, bu tür yapıların korunmasının ve gelecek nesillere aktarılmasının bölge tarihinin yaşatılması açısından büyük önem taşıdığını vurguluyor.
