Devlet Arşivleri Başkanlığı kayıtlarında “Keskin Kazası Rüştiyesi” olarak geçen tarihi fotoğrafın, yapılan akademik araştırmalar sonucunda Delice ilçesine ait olduğu netlik kazandı. Osmanlı dönemine ait bu önemli eğitim yapısının geçmişi, yeni bir akademik çalışma ile gün yüzüne çıktı.
Fotoğraf, 19 Ağustos 2022 tarihinde sosyal medyada “Keskin Kazası Rüştiyesi” başlığıyla paylaşılmış, ancak binanın bulunduğu mahallenin veya mevkinin tam olarak tespiti yapılamamıştı. Konu, 2024 yılında Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Burak Kocaoğlu tarafından kaleme alınan “Keskin Erkek Rüşdiye Mektebi (1872–1913)” adlı akademik makaleyle açıklığa kavuştu.
Kocaoğlu’nun Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi’nde yayımlanan makalesine göre, rüştiyenin temelleri 1872 yılında, dönemin hayırseverlerinden Hacı Osman Ağa tarafından Keskin’e bağlı Karabekir karyesinde (bugünkü Delice) atıldı. Hacı Osman Ağa, kendi imkanlarıyla inşa ettirdiği bu eğitim kurumunu bölge halkının hizmetine sunmuştu.
İlk yıllarda yeterli nüfus şartı sağlanamadığı için sıbyan mektebi olarak faaliyete geçen okul, halkın yoğun çabalarıyla 1876 yılında öğretmen tayini yapılarak “Karabekir Rüşdiye Mektebi” adıyla eğitime başladı. Maarif Salnamelerinde ise bu okul, “Keskin Erkek Rüşdiye Mektebi” olarak yer aldı.
Dönemin Maarif Nezareti, mektebin yapımına sağladığı katkılardan dolayı Hacı Osman Ağa’ya beşinci rütbeden Mecidî Nişanı verilmesini önerdi. Böylece bölgenin eğitim tarihine adını altın harflerle yazdıran bu hayırsever, Keskin ve çevresinde eğitim hayatının öncülerinden biri olarak anıldı.
Sonuç olarak, arşivlerde “Keskin Kazası Rüştiyesi” olarak kayıtlı fotoğrafın, bugünkü Delice ilçesinde yer alan Karabekir köyüne ait olduğu akademik olarak doğrulanmış oldu.
