Türkiye'de 2020 yılı itibariyle tespit edilebilen engelli sayısı ortalama 9 milyon 800 bin civarında. Yani ülke nüfusunun yaklaşık yüzde 12'lik kısmına tekabül ediyor.

  Tabi bu tesbit edilebilenlerin sayısı. Bir de bu sayım haricinde, işe girememiş, okula gidememiş, kullandığı protezi veya ortezi kırılmış, bozulmuş medikal  cihazını yaptıramamış eve mahkûm olmuş yani bir çok sebeplerle evinden çıkamayıp kayıtlara girmeyen binlercesi var...

  Doğuştan engelli olan yada sonradan uzvunu kaybederek engelli duruma gelen bireylerin yaşamlarını sürdürebilmeleri için o uzvun görevini yerine getirecek cihazlara mutlaka ihtiyaçları var.

   Bu cihazların maliyetleri de öyle-böyle hafife alınacak türden değil. Maddi durumları orta ve düşük olan insanların karşılaması neredeyse imkânsız...

   Bu protez ve ortez cihazlarına yeterli oranda devlet desteği olmadığı müddetçe birçok engelli insan evine kapanmak zorunda kalıp, tabiri yerindeyse kendi kaderlerine terk ediliyor...

Gelelim devlet desteğine...

   Devlet destek veriyor vermesine de, bir protezin, bir ortezin, işitme cihazının fiyatına denk gelmesi şöyle dursun, yaklaşmıyor bile...

   SGK, bu protez ve ortezler için ödediği ücreti, yaklaşık 10 yıldır dişe dokunur bir biçimde artırmıyor. Buna istinaden de ortaya çıkan binlerce liralık fiyat farkını kendi cebinden ödeyemeyen engelli yurttaşlar, ya kırık, ya da bozuk protez ve ortezlerini kullanmak zorunda kalıyorlar ve evlerinden çıkamıyorlar.

   Birçok engelli insan mağdur ve acil çözüm bekliyor...

   Peki bu süreç nasıl başladı, nasıl ilerledi kısaca bir özetleyelim....

   1980'li yıllarda protez ve ortez ücretlerine hiç bir şekilde devlet desteği yoktu. Daha sonra 1994 yılında devlet protez yapmaya başladı. Fakat bir süre sonra bu yöntemden de vazgeçildi ve ihaleye çıkılarak protezleri piyasada bulunan "kunduracılara " yaptırılmaya başlanıldı. En sonunda bundan da vazgeçilerek ücretlerini karşılamaya karar verdiler.

  2007 ve 2010 yılları arasında yerli ve ithal ortez ve protez ücretlerinin neredeyse tamamına yakını karşılanıyordu.

   Bu süreç esnasında da işi fırsata çeviren artniyetli birtakım medikal firmaları, sahtecilik ve usülsüz evraklarla devleti dolandırmaya kalkıştılar.

  Bu hainliğin ceremesini ise yine engelli vatandaşlar çekti.

  Suçlular için gerekli adli ve hukuki soruşturmalar yapıldı yapılmasına da fakat devlet desteğinin büyük bir kısmı kaldırılarak yine mağdur olan engelli insanlar oldu...

  O dönemden sonra SGK kapsamında karşılanan protez ve ortez ücretlerinin oranları çok ama çok düşük tutuldu ve yıllar boyunca hiç artırılmadığı için de aradaki fiyat farkında uçurumlar oluştu.

  Misal elektronik diz altı protezinin iki sene evvel ortalama bedeli 70 bin lirayken, SGK  bu ücretin yaklaşık 40 bin lirasını karşılıyordu. Arada oluşan bu uçurumu engelli vatandaşın karşılaması mümkün değil...

   Bu protezler elektronik bir mekanizmaya sahip protez olduğu için şarj edilmesi gerekiyor. Arızalanması durumunda bu soket ücretine sadece 500 TL destek veriliyor. Piyasada ise bunun bedeli 500 Euro. Engelli kişi şayet bu Protezini şarj edemezse çalıştıramayacak ve eve mahkum olacak.”

   Burada öylesine sıkıntılar varki nereden başlasak hangisini söylesek...

   Engelli kişi maddi durumunun elvermemesinden dolayı devlet ödeneği üzerine fazla bir bedel ödememek için yerli malzeme kullanılan orteze yöneliyor. Fakat bu defa da malzemenin kalitesinin çok düşük ve dayanıksız oluşundan dolayı cihaz çok çabuk bozuluyor ve aniden oluşan bir hasar, mazallah düşüp ayağının yada kolunun kırılmasına veya kafasını bir yere çarpıp travma geçirmesine sebebiyet verebiliyor. Bu yüzden de ithal ürün tercih etmek zorunda kalınıyor.

   Malesef devletin yerli ürüne de ithal ürüne ödediği bedel ise aynı. Yıldan yıla destek artışı ise  komedi gibi. İki yıl evvel ithal malzemeden yapılan çift taraflı yürüme ortezinin bedeli 8 bin lira idi ve devlet desteği 2100 liraydı. Şimdi ise bu ortezin tutarı 25 bin lira ama devletin desteği ise sadece ve sadece 2550 lira....

   Bir devlet memuru bu bedeli nasıl karşılayabilecek!?

   İmkânsızlıklar yüzünden üzerlerinde bulunan eskimiş, bozulmuş, işlevini yitirmeye yüz tutmuş ortez ve protezlerini mecburen tamir yaptırarak her ne kadar sağlıksız da olsa kullanmaya çalışıyorlar.

Hele bir de çocuklar için ayrı bir durum var ki içler acısı...

   Ekonomik durumları iyi olmayan ailelerin çocukları, protezleri veya ortezleri olmadığı için evlerinden çıkamıyorlar bile...

  Küçük çocukların altı ayda bir yeni ortez, protez yaptırmaları gerekiyor. Çünkü bu çocuklar gelişim çağındalar ve büyüyorlar.

   Örneğin, standart diz altı protezine devlet yaklaşık 3 bin TL ödüyor ama engelli vatandaşlar bunu yerli malzemeden yaptırırsa protezin fiyatı 8 bin TL’ye geliyor. İthal malzemeyle diz üstü protez yaptırıldığında bunun ücreti 60- 70 bin TL’yi buluyor. Ayrıca, protezlerde bir silikon ortalama bir yıl dayanmaktadır. Deforme olmuş bir silikonun yenilenmesi için SGK 500 TL öderken protez ve ortez merkezinde silikonun ortalama fiyatı 2 bin TL’dir. Arada yine engelli yurttaşların cebinden çıkan bin 500 TL’lik bir fiyat farkı var.”

   İşte bu durum protez veya ortez kullanmaya mecbur olan engelli insanların yaşadıkları sıkıntıların sadece özeti...

   Hayatta bir şekilde bu medikal cihazları kullanmaya mecbur kalmış, bedeninden bir uzvunu yitirmiş insanlar toplumda var olabilme mücadelesi verebilmesi için muhakkak ki kendisine bir elin uzanması gerekiyor. O el ki, canından çok sevdiği devletinin ona engelleri ortadan kaldırırcasına uzanmasını umut ediyor...

Sağlıcakla....