TRT Halk Müziği Repertuarında 45’e yakın ilimizle ilgili türkü-bozlak kaydı bulunmaktadır. Bunun on biri Kırıkkale’den diğer otuz beş kadarı ise Keskin yöresine aittir.  
Keskin yöresine ait türkülerden 17 adedi Kırık Hava,2 tanesi Oyun Havası ve 16 adedi de Uzun  Hava türünde derlenmiş ve notaya geçirilmiştir.

Nail Tan ve Salih Turhan’ın birlikte hazırladğı eserde Kırıkkale ile ilgili 39 adet sözlü ve sözsüz Kırık Havalar örneği ile 24 adet Uzun Havalardan  -bozlak- örneğine yer verilmiştir.
Yöremizle ilgili ezgilerin derlenmesini, notaya geçirilmesini Muzaffer Sarısözen, Nida Tüfekçi, Yücel Paşmakçı, Arif Sağ, Söner Özbilen, Erkan Sürmen, Hamdi Özbay başta olmak üzere ülkemizin tanınmış müzik ustaları sağlamışlardır. Ayrıca Ankara ve İstanbul TRT Radyo Müdürlüklerine bağlı THM Şubesi tarafından da pek çok derleme çalışması yapılmıştır. TRT Müzik Dairesi Başkanlığınca derlenen pek çok türkü ve bozlaklarda bulunmaktadır.
Ezgilerin derlenmesinde kaynak kişiler olarak Hacı Taşan, Salman Coker, Bahri İlhan, Aybars Başaran, Dede Bekar ve Ekrem Çelebi’den daha çok yararlanılmıştır. Ancak bu sanatçılarımızdan Hacı Taşan daha ön planda olup 25’e yakın ezginin TRT Repertuarına kazandırılmasını sağlamıştır.

Bu sahalar Türklerin iskânına açılmış önemli yerleşim alanlarından birisidir. Bu süreç içerisinde pek çok tarihi olaylara tanıklık etmiş ve bir çok olayın da mekân olarak içinde yer almıştır. Kıtlıklar, celali isyanları, yokluklar, zelzele ve çeşitli dönemlerde yaşanılan işgaller bu yörenin insanını da olumsuz etkilemiştir. İşte o günden bugüne süzülüp gelen ezgiler, ağıtlar,  maniler, atasözleri, tekerlemeler, bilmeceler halk kültürünün oluşmasını sağlamıştır. Bozlakların ağırlıklı olması yörenin bu tarihi süreçten hayli etkilendiğini göstermesi yönünden çok önemlidir.

Keskin halk türküleri yönünden son derece zengin bir ilçemizdir. Özelliklle halay ve bozlak havalarının önemli bir yeri vardır. Bu ezgiler aynı zamanda TRT repertuarına kazandırılarak notaya geçirilmiştir.

Keskin türküleri Ankara, Kırşehir ve Yozgat türküleriyle ortak özellikler taşır. Özellikle Kırşehir ağırlığı daha fazla hissedilir. Bu etkileşimde Muharrem  Ertaş, Muharrem Ertaş,Çekiç Ali,Selman Çoker ve Ekrem Çelebi gibi söz ve saz ustalarının etkisi vardır.Ayrıca Keskin yöresinin TRT   aracılığıyla ülke  genelinde tanınması ve bilinmesinde burada derleme yapan ve ezgileri notaya alan Muzaffer Sarısözen,Halil Bedi Yönetken,Nida Tüfekçi,Yücel Paşmakçı,Can Etili,İsmet Akyol, Hamdi Özbay ve Atlan Demirel gibi çok değerli müzikoloğun katkılarını unutmamak gerekir.

Keskin yöresi türkülerinde genelde “ anonim” bir anlayış vardır. Derleyen ve notaya geçiren kimseler belli iken, türkü ezgilerini yazanlan hakkında pek fazla bilgi görülmez. Mesela TRT repertuarında bulunan Keskin ile ilgili türkülerde bu bilgiler sadece derlenen ve derleyen biçiminde yer alırken şiir yazarı hakkında hiçbir bilgi verilmemektedir.

Yöre ile ilgili sunulan bir tebliğde “Türkü Yozgat’ ta doğar, Keskin’de elenir… Bu söz Keskinli usta mahalli keman sanatçısı Seyit Çevik’ e ait ve orjinali söyle:”Türkü Yozgat’ ta doğar, Kırşehir’ de oyun havası olur Keskin’de elim elim elenir…”.Böyle bir sözün halk arasında hem de Yozgat dışında, Keskin’ de hayat hakkı bulmuş olması, gerçeğin çok sade bir şekilde ifadesi anlamına gelir ki bizce de doğrudur.

Daha çok Keskin’deki folklorik oluşum ve Keskin türkülerinin anonimleşme sürecinde farklı ve ağırlıklı yerini vurgulayan bu söz, bir bakıma birbiriyle komşu bu üç yörenin karakteristik özelliklerine de işaret eder. Gerçekten de merhum Nida Tüfekçi ile en güçlü temsilcisine kavuşan Yozgat türkülerinden mesela Sürmeliler’ in yüksek şiiryet ve müzikal anlatım gücüne Neşet Ertaş’ la en rafine yorumcusuna kavuşan Kırşehir türkülerinin canlı ve dinamik yapısına biraz yakından baktığımızda Keskin türkülerindeki durulmuş lirizmi hemen fark ederiz.  Şu üç türküyü bu söylediklerimizin senedi olarak kabul edebilirsiniz. Dersini Almış da Ediyor Ezber (Yozgat), Bağ Gel Bostana Gel (Kırşehir),Allı Turnam Bizim Eve Varırsan (Keskin)  türküsü.

Kırıkkale 1925 yılından itibaren sanayileşmenin sonucunda vücut bulmuş yerleşim birimlerinden birisidir. Ülkemizin değişik yerlerinden göç alması nedeniyle diğer yörelerin ezgilerinden etkilenmesi gayet normaldir. Ezgilerinde, türkülerinde, bozlaklarında, oyun havalarında Ankara, Kırşehir, Yozgat, Çorum, Kayseri, Çankırı ve Nevşehir yörelerinin etkileri hissedilir. Mesela bozlaklar sadece ilimizde değil geniş bir sahaya yayılmış çok önemli bir ezgi türlerinden biridir.

Halk Ozanları

Kırıkkale yöresinde son yıllarda özel televizyonların çoğalması ile ilimizin folklorik değerleri daha geniş kitlelere tanıtılmaya başlanılmıştır.  Esasında İlimizde yetişmiş pek çok ünlü halk ozanı mevcuttur. İlk halk ozanımız Osmanlı Döneminde 1489-1596 yıllarında yaşadığı bilinen ve Hasandede kasabasında meftun bulunan Hasan Dede’dir. Hasan Dede Türkçe şiirler yanında Farsça ve Arapça ağırlıklı şiirlerde yazmış ve bunu saz eşliğinde dile getirmiştir. Hasan Dede, Osmanlı döneminde aynı zamanda Ordu şairi olarak tanınmıştır. 18. yüzyılda aynı ocaktan yetişen Budala Hüseyin’i görüyoruz. Yesari mahlasını kullanan Cemal Kandemir  (1984-1971) de yine Osmanlı Devleti döneminde Keskin’de doğan  ve uzun bir ömür süren halk şairlerimizden birisidir.

Bozlak ve uzun hava türlerinde tanınmış halk ozanlarından Keskinli Hacı Taşan  ( 1925-1983) ve Ekrem Çelebi ülke genelinde isim yapmış sanatçılarımızdır.

Keskin abdal /aşiret müziğinin temsilcileri ise  başta Hacı Taşan olmak üzere; Aşır Çevik, Seyit Çevik, Seyfettin  Taşan, Kudret Taşan, Kamil Öğe, Metin Öğe, Hakkı Baran, Haldar Baran Erol Coke,  Halil Coke, Muharrem Çevik, A. Taşan, Nusret Taşan, Suat Taşan,Verdi Taşan, Kaya Keskin ,Sondur Taşan, Çetin   İşten’i  sayabiliriz.

Bu sanatcılardan başka yöremize ait ezgileri başarı ile icra eden Aşık Dede  Bekar,Nuh  Akgün, Bilal Tombak, Nuri Erkaya, Erol Tombak, Vedat Coke ,Ersoy  Savaş, Mustafa Erkuş, Osman Başıbozuk, Kamil Abalıoğlu, Neşet Abalıoğlu,Ekrem  Aydoslu,Fahri Çelebi,Cevdet Babacan,Mehmet Zabit,Naki   Dinçel Ozan Haydari ( Kaya Özlük),Veli Demiray,Mesut Dönmez.Yaşar Koç ve  Zeynel Atasoy’u  örnek verebiliriz.

Kırıkkale halk türküleri yönünden oldukça zengin yörelerimizden birisidir. Özellikle yaz aylarında merkezde bazı haftalar 300’e yakın, ilçe, kasaba ve köyleri ile birlikte toplam 700’e yakın düğün ve nişan yapıldığı bilinmektedir. Genelde düğün ve nişanlardaki sanatçılar ve saz ekipleri ilimizden karşılanılmaya çalışılmaktadır. Bu nedenle eğlence, düğün, nişan ve   asker uğurlama törenlerinde  saz çalmak, türkü söylemek, davul zurna  ile sanatını icra eylemek ilgi gören uğraşlar arasında yer almaktadır.

Kırıkkale türküleri yöresel özellik taşırken;  çevre il ve bölgelerden buraya göç ederek yerleşen insanların da genel kültürlerini yansıtmaktadır. Bu türkülerle birlikte ezgileri, enstrümanları, oyun havaları, giyim tarzları ile folklorik özellikleri de buraya taşınmıştır. Bozlakla birlikte Karadeniz türküleri,  kol bastı oyunları, Ankara türküleriyle oyun havaları, Yozgat, Çankırı, Çorum, Kırşehir yöresi türkü ve oyunları da önemli yer tutar. Bu durum ildeki kültür zenginliğini göstermesi bakımından önemlidir.

Kırıkkale, Yozgat ve Kırşehir türkülerinin ortak kültür özelliklerini yansıttığını görürüz. Bunda birbirinden etkilenen halk ozanlarının büyük bir payı olduğu bilinmektedir. Mesela bozlak okunmalarında takip edilen tarz Muharrem Ertaş, Neşet Ertaş, ve Hacı Taşan’dır.Birde aynı coğrafi alanda yer alması ister istemez bu etkileşimi ortaya koymaktadır. Gerek oyun havalarında gerek bozlaklarda bunu hissede biliriz. Mesela halay havaları ve bozlaklar biraz daha etkilidir.

Son dönemlerde bilgisayar teknolojisinin gelişmesi, televizyon ve radyo yayınları bu müzik türlerini tüm dünyaya taşımakta, sevilmesi ve yaygınlaşmasında önemli görevler yerine getirmektedir. Dünyanın neresinden olursa olsun bu yörenin türkülerini dinlemek, sıla özlemini gidermek mümkündür.

Buraya almaya çalıştığımız halk ozanları ve türkülere elbette eklenecek pek çok bilgiler mevcut. Ancak bir kaynak olması yönünden ileriki yıllarda bu bilgilerin de yararlı olacağı düşünülerek kısa bilgiler sunulmuştur.

KIRIK HAVALAR

OYUN HAVALARI

UZUN HAVALAR